تشکیل بسیج

در ۵ آذر ۱۳۵۸ فرمان تشکیل "ارتش ۲۰ میلیونی"(بسیج) از جانب آیت الله خمینی صادر شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. ابتدا مدتی مجد و پس از آن سالکفرماندهان بسیج بودند. محمدعلی رحمانیاز سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت او تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می‌کرد. وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاه‌ها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را بوجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان ارتش بیست میلیونی به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری سپاه محمدحاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که واحد بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج حضور داشت. پس از درگذشت روح الله خمینی فشار سپاه برای تبدیل واحد بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از واحد بسیج و تغییر ساختار نیروی مقاومت بسیج تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید. در تاریخ 12 مهر 1388 سردار محمدرضا نقدی با حکم سیدعلی خامنه ای به سمت فرمانده بسیج منصوب شده و نام بسیج نیز از «نیروی مقاومت بسیج» به «سازمان بسیج مستضعفین» تغییر پیدا می کند و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها ، ساختار و سازمان و وظایف آن پدید می آید که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردانهای جدید با نام امام علی ، امام حسین و بیت المقدس و نیز شکل‌گیری اقشار 22 گانه بسیج می باشد.

بسیج دانشجویی تشکلی دانشجویی است که با فرمان روح‌الله خمینی تشکیل شد. این تشکل در دانشگاه‌ها زیر نظر ناحیه بسیج دانشجوئی که از زیر مجموعه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامیاست فعالیت می‌کند.

در واپسین روزهای زندگی روح‌الله خمینی، او در پیامی که بخشی از آن اختصاص به تأسیس بسیج دانشجو و طلبه داشت همه جوانان را به آنچه جهاد علمی و مبارزه خستگی ناپذیر در سنگر علم و عمل نامیده بود، فرا خواند و بسیج دانشجوئی با هسته مرکزی دانشجو شکل گرفت. اهداف و وظایف و شرایط عضویت در بسیج دانشجویی طبق آیین‌نامه اجرایی صادر شده از شورای عالی انقلاب فرهنگی معین می‌شود.

در حال حاضر محمدجواد نیکروش، مسئول سازمان بسیج دانشجوئی است

اهداف

بسیجیان در حال فعالیت داوطلبانه سازندگی در مناظق محروم ایران

اهداف بسیج مستضعفین به نقل از وبگاه آن به شرح زیر است:

1. تحقق فرمایش روح‌الله خمینی مبنی بر تشکیل هسته‌های حزب‌الله
2. ایجاد توانایی‌ها و آمادگی‌های لازم دفاعیدر آحاد مردم در دفاع از کشور
3. ایجاد توانایی‌های لازم رزمی در نیروهایی که توانایی شرکت در عملیات‌های کلاسیک و بزرگ را دارند
4. ایجاد توانایی‌های لازم در آحاد مردم بمنظور کمک به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر پیشبینی
5. کمک به دولت در امر سازندگی

نیروی انسانی

یک بسیجی داوطلب در حاشیه جاده ۴۴ شرقی ایران، در حال راهنمایی زائران پیاده از نیشابوربه مشهد .

بسیج در سراسر کشور ۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نیروی داوطلب دارد

به اعضای بسیج که درسطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل می‌کنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته می‌شود. عضویت‌های بسیج به گروه‌های زیر تقسیم می‌گردد:

1. بسیجی عادی: عموم قشرها معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به عضویت بسیج درآمده و سازماندهی می‌گردند.
2. بسیجی فعال: آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی سازمان دهی شده و با سپاه همکاری می‌کنند.
3. بسیجیان ویژه: این گروه که به پاسدار افتخاری هم شناخته می‌شوند افرادی هستند که صلاحیت‌های یک پاسدار را دارا می‌باشند و پس از گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه سازماندهی می‌گردند.
4. بسیجیان کادر:که بسیجیان فعال پس از گذراندن دوره‌های خاص به این سطح از عضویت می‌رسند.